IFAB 2024/25 quy định rõ: chỉ một người tại một thời điểm được phép truyền chỉ đạo chiến thuật từ khu kỹ thuật. Điều này khẳng định quyền hành cuối cùng thuộc về HLV trưởng; Giám đốc kỹ thuật và trợ lý chỉ đóng vai trò hỗ trợ, không được can thiệp trực tiếp trên sân.
Vị trí và vai trò trong bộ máy huấn luyện
Trong bóng đá chuyên nghiệp, ban huấn luyện thường gồm ba cấp chính:
- HLV trưởng (Head Coach/Manager): chịu trách nhiệm chuyên môn trực tiếp, đưa ra đội hình, chiến thuật, thay người và chỉ đạo trong trận.
- Giám đốc Kỹ thuật (Technical Director): hoạch định chiến lược dài hạn, phát triển học viện, tuyển chọn cầu thủ; thường theo dõi từ khán đài hoặc văn phòng.
- Trợ lý HLV (Assistant Coach): hỗ trợ hàng ngày, quan sát tình huống, báo cáo và đề xuất thay người hoặc điều chỉnh chiến thuật — nhưng quyền quyết định cuối cùng thuộc HLV trưởng.
Theo IFAB – Laws of the Game 2024/2025 (Luật 1 – Technical Area):
“Only one person at a time is authorised to convey tactical instructions from the technical area.”
(Bản dịch: Chỉ một người tại một thời điểm được phép đưa ra chỉ đạo chiến thuật từ khu kỹ thuật.)
Ban huấn luyện ngồi cùng nhau trên băng ghế kỹ thuật, thể hiện phân cấp quyền hạn trong đội bóng
Quy định IFAB/FIFA liên quan
Những điểm chính cần nhớ:
- Chỉ người được đăng ký là “Team Official” (thường là HLV trưởng) mới có quyền chính thức truyền chỉ đạo chiến thuật trong khu kỹ thuật (IFAB Law 1).
- Thành viên khác (GĐKT, trợ lý, bác sĩ) chỉ được đưa lời khuyên nếu HLV trưởng cho phép; không được vi phạm quy định ứng xử.
- Nếu vi phạm, trọng tài có quyền cảnh cáo (thẻ vàng) hoặc truất quyền chỉ đạo (thẻ đỏ) đối với thành viên đội bóng theo Luật 12 (Misconduct by team officials).
Vai trò cụ thể trong trận đấu
HLV trưởng:
- Quyết định đội hình xuất phát, chiến thuật, thay người.
- Là người chịu trách nhiệm cuối cùng về kết quả trận đấu.
- Có thể bị truất quyền chỉ đạo nếu bị trọng tài phạt.
Giám đốc kỹ thuật:
- Định hướng chiến lược dài hạn, chọn lối chơi cho toàn đội, phát triển nhân sự.
- Trong trận đấu, thường theo dõi từ khán đài; không có quyền can thiệp trực tiếp.
Trợ lý HLV:
- Ghi chú, phân tích dữ liệu trận đấu, đề xuất thay người hoặc chỉnh chiến thuật.
- Có thể tạm thời chỉ đạo nếu HLV chính thức bị truất quyền hoặc vắng mặt và được liên đoàn/ BTC xác nhận.
HLV trưởng là người ra quyết định trên sân, trong khi Giám đốc Kỹ thuật thường theo dõi từ khán đài
Ví dụ thực tế
- Champions League 2010/11: Jose Mourinho (Real Madrid) bị cấm chỉ đạo 2 trận do can thiệp không đúng mực; trợ lý Aitor Karanka đã dẫn dắt đội trong thời gian Mourinho bị cấm (thắng Auxerre 4-0, 9/12/2010).
- EURO 2024: Hình ảnh Giám đốc kỹ thuật Rudi Völler trao đổi qua bộ đàm với ban huấn luyện nhưng không thể trực tiếp ra lệnh cho cầu thủ do quy định IFAB.
Aitor Karanka dẫn dắt Real Madrid khi Mourinho bị cấm chỉ đạo, minh họa quy định về người thay thế hợp lệ
Những trường hợp này cho thấy:
- GĐKT có thể ảnh hưởng lớn tới chiến lược nhưng quyền chỉ đạo trận đấu vẫn thuộc HLV trưởng hoặc người được đăng ký hợp lệ.
- Khi HLV chính thức bị truất quyền, liên đoàn hoặc BTC có thể xác nhận người thay thế tạm thời từ danh sách đăng ký.
Hiểu lầm phổ biến
- GĐKT có quyền “chỉ đạo trực tiếp” trong trận? → Không, trừ khi người đó đã được đăng ký chính thức là thành viên có quyền chỉ đạo trước trận.
- Trợ lý có thể tự ý thay người nếu HLV đồng ý trước? → Trợ lý chỉ thực hiện theo phân quyền; quyết định thay người cuối cùng phải tuân theo người chịu trách nhiệm thi đấu (đã đăng ký).
- Nếu HLV bị đuổi, đội có mất quyền chỉ đạo? → Không; đội có thể cử trợ lý hoặc người trong danh sách đăng ký thay thế hợp lệ.
Cuối cùng, HLV trưởng vẫn là nhân vật ra quyết định và chịu trách nhiệm chính về chiến thuật và kết quả
Kết luận
Tóm lại: IFAB 2024/25 minh định rõ ràng để đảm bảo minh bạch trong thi đấu — chỉ HLV trưởng (hoặc người được đăng ký hợp lệ) mới có quyền chính thức truyền chỉ đạo chiến thuật từ khu kỹ thuật. Giám đốc kỹ thuật và trợ lý đóng vai trò then chốt ở khâu chuẩn bị, phân tích và chiến lược dài hạn, nhưng không thay thế quyền hành trực tiếp trên sân.
Bạn có gặp tình huống nào khó hiểu khi thấy ban huấn luyện trao đổi sôi nổi ở khu kỹ thuật không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn bên dưới.
Tài liệu tham khảo:
- IFAB – Laws of the Game 2024/2025 (Law 1, Technical Area; Law 12, Misconduct)
- UEFA, sự kiện Champions League 2010/11 (Mourinho – Karanka)
