Đá phạt trực tiếp luôn là vũ khí nguy hiểm, có thể trực tiếp mang bàn thắng; trong khi đá phạt gián tiếp chỉ được công nhận nếu bóng chạm cầu thủ khác trước khi vào lưới. Bài viết giải thích nhanh sự khác nhau theo Luật Bóng đá FIFA 2024–2025, liệt kê lỗi dẫn tới từng loại, kèm ví dụ thực tế và các lưu ý trọng tài khiến NHM hay nhầm lẫn.
Định nghĩa luật (Luật 13 – Đá phạt)
- Đá phạt trực tiếp: được thực hiện từ vị trí phạm lỗi; bàn thắng có thể được công nhận trực tiếp nếu bóng đi vào khung thành đối phương mà không cần chạm cầu thủ nào khác. Trọng tài báo hiệu bằng cánh tay giơ ngang.
- Đá phạt gián tiếp: bàn thắng chỉ được công nhận nếu bóng chạm thêm một cầu thủ khác trước khi vào lưới. Trọng tài báo hiệu bằng cánh tay giơ thẳng lên cao và giữ nguyên cho đến khi bóng chạm cầu thủ khác hoặc rời sân.
Biểu tượng trọng tài phân biệt đá phạt trực tiếp và gián tiếpAlt: Trọng tài giơ tay phân biệt đá phạt trực tiếp và đá phạt gián tiếp theo Luật FIFA 2024–25
Khi nào là đá phạt trực tiếp?
Đá phạt trực tiếp được áp dụng khi cầu thủ phạm các lỗi có tính chất va chạm hoặc sử dụng sức mạnh quá mức, ví dụ:
- Đá, truy cản, nhảy vào đối phương dẫn đến va chạm.
- Xô đẩy, kéo áo, đánh, cùi chỏ, chặn đường di chuyển bằng cách va chạm.
- Handball cố ý ngoài thủ môn.
- Phạm lỗi trong vòng cấm → nếu xảy ra là đá phạt đền (penalty).
Ví dụ tiêu biểu: siêu phẩm đá phạt trực tiếp của Lionel Messi trong bán kết C1 2018/19 — cú sút từ ~30m quặt vào góc chết, thủ môn không kịp phản xạ. Những tình huống này minh họa sức sát thương trực tiếp của đá phạt trực tiếp.
Messi thực hiện siêu phẩm đá phạt trực tiếp vào lưới đối phươngAlt: Lionel Messi thực hiện cú đá phạt trực tiếp đi vào góc chữ A, minh họa sức nguy hiểm của đá phạt trực tiếp
Khi nào là đá phạt gián tiếp?
Đá phạt gián tiếp thường xuất phát từ lỗi kỹ thuật hoặc lỗi không gây va chạm mạnh, ví dụ:
- Chơi bóng nguy hiểm (giơ chân quá cao nhưng không chạm).
- Cản trở đường di chuyển của đối phương mà không chạm vật lý rõ ràng.
- Thủ môn: giữ bóng quá 6 giây, bắt bóng lần hai sau khi thả ra mà chưa chạm ai, bắt bóng từ đường chuyền bằng chân đồng đội (backpass).
- Hành vi phi thể thao, phản ứng bằng lời nói hoặc hành vi gây mất trật tự khi bóng không trong cuộc chơi.
Ví dụ lịch sử: pha bắt bóng từ đường chuyền bằng chân của đồng đội khiến trọng tài thổi đá phạt gián tiếp bên trong vòng cấm — tình huống gây tranh cãi nhưng đúng luật.
Đá phạt gián tiếp hiếm gặp nhưng gây tranh cãiAlt: Tình huống đá phạt gián tiếp trong vòng cấm, minh họa luật và tranh cãi về việc công nhận bàn thắng
Các lỗi thường gặp dẫn tới mỗi loại phạt (tóm tắt nhanh)
- Đá phạt trực tiếp (Direct): đá, đạp, xô, kéo áo, đánh, kéo ngã, kẹp cổ, cố ý dùng tay/ cánh tay (ngoại trừ thủ môn trong vòng cấm đối diện).
- Đá phạt gián tiếp (Indirect): chơi bóng nguy hiểm, cản trở không va chạm, thủ môn giữ bóng quá lâu / bắt lần hai / bắt backpass, ngôn ngữ hoặc hành vi phản cảm khi bóng ngoài cuộc.
Kéo áo, xô đẩy thường dẫn tới đá phạt trực tiếpAlt: Tình huống kéo áo trong vòng cấm dẫn tới đá phạt trực tiếp hoặc penalty tùy vị trí
Sai lầm phổ biến của CĐV và cầu thủ
- Nhầm tưởng đá phạt gián tiếp có thể trực tiếp ghi bàn → sai: nếu bóng vào mà không chạm ai, bàn thắng không hợp lệ.
- Không phân biệt tín hiệu trọng tài: cánh tay ngang = trực tiếp; cánh tay giơ cao = gián tiếp.
- Bỏ qua khoảng cách an toàn: hàng rào phải đứng cách bóng ít nhất 9,15 m (10 yards) khi đá phạt ngoài vòng cấm.
FAQ nhanh
- Thủ môn có thể ghi bàn từ đá phạt trực tiếp không?
- Có, nếu thủ môn thực hiện đá phạt trực tiếp và bóng vào khung thành đối phương thì bàn thắng được công nhận (hiếm nhưng hợp lệ).
- Trọng tài quên ra hiệu đá phạt gián tiếp thì sao?
- Về bản chất, bàn thắng từ đá phạt gián tiếp mà không chạm cầu thủ khác trước vẫn không được công nhận; tranh cãi thường nảy sinh nhưng luật là luật.
- Khoảng cách tối thiểu đối với hàng rào là bao nhiêu?
- 9,15 m (10 yards) khi đá phạt ngoài vòng cấm.
Kết luận — 3 điểm cần nhớ
- Đá phạt trực tiếp có thể ghi bàn ngay, đá phạt gián tiếp không thể nếu không chạm cầu thủ khác.
- Nhiều tình huống gây tranh cãi xuất phát từ việc NHM/ cầu thủ không nhận biết tín hiệu của trọng tài.
- Hiểu rõ luật (Luật 13 và Luật 12) giúp bạn theo dõi trận đấu chính xác và tránh nhầm lẫn khi bàn thắng bị hủy.
Bạn ủng hộ đội bóng nào tận dụng tốt đá phạt trực tiếp nhất mùa này? Thảo luận dưới phần bình luận để chia sẻ pha đá phạt đáng nhớ nhất của bạn!
Nguồn: Luật Bóng đá FIFA 2024–2025; Bongda.com.vn (bài gốc).
