Hiệp phụ (extra time) là giai đoạn quyết định của nhiều trận đấu loại trực tiếp — kéo dài tối đa 30 phút (2 hiệp x 15 phút) để phân định thắng thua nếu hai đội hòa sau 90 phút chính thức. Bài viết tóm tắt nhanh quy định hiện hành theo Laws of the Game 2024–2025 và giải đáp các hiểu lầm thường gặp về hiệp phụ.
Khi nào áp dụng hiệp phụ
- Hiệp phụ chỉ được sử dụng trong các trận đấu cần phân định kết quả ngay sau một trận duy nhất (vòng knock-out, chung kết, trận play-off).
- Áp dụng khi trận đấu kết thúc 90 phút chính thức (đã tính cả thời gian bù giờ) với tỉ số hòa.
- Không áp dụng trong các vòng bảng thông thường, trừ khi điều lệ giải quy định khác.
Thời lượng và cấu trúc
- Hiệp phụ gồm 2 hiệp, mỗi hiệp 15 phút, tổng cộng 30 phút.
- Giữa hai hiệp phụ có nghỉ ngắn (thường 1–2 phút) — không kéo dài như giữa hai hiệp chính.
- Sau 30 phút hiệp phụ, nếu tỉ số vẫn hòa, trận đấu sẽ chuyển sang loạt sút luân lưu theo Luật 10 để xác định kết quả.
- Luật “golden goal” (bàn thắng vàng) và “silver goal” không còn hiệu lực; hiệp phụ luôn phải đá đủ 30 phút trừ khi điều lệ ngoại lệ.
Quy định đặc biệt, thay người và VAR
- Mỗi đội được phép thêm 1 lượt thay người trong hiệp phụ, tức là ngoài số lượt thay tiêu chuẩn trong trận; theo quy định cập nhật, số lượt thay tối đa có thể nâng lên (ví dụ thường là 6 lượt tùy điều lệ giải).
- Trọng tài có thể cộng thêm thời gian bù cho từng hiệp phụ nếu có gián đoạn (chấn thương nặng, kiểm tra VAR, thay người kéo dài…).
- Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, ban tổ chức có thể cho phép nghỉ uống nước tối đa 1 phút trong hiệp phụ.
Hiệp phụ trong thực tế: những khoảnh khắc lịch sử
Hiệp phụ thường là nơi bộc lộ yếu tố tâm lý và thể lực. Một số khoảnh khắc nổi bật đã trở thành lịch sử:
- Real Madrid ngược dòng ngoạn mục ở chung kết Champions League 2014 sau khi Sergio Ramos ghi bàn ở phút bù giờ, mở đầu hiệp phụ bùng nổ dẫn tới chiến thắng 4–1.
Sergio Ramos ghi bàn phút bù giờ mở ra hiệp phụ lịch sử của Real Madrid - World Cup 2006: trận chung kết giữa Ý và Pháp kéo sang hiệp phụ, xuất hiện khoảnh khắc Zinedine Zidane bị truất quyền sau pha húc đầu Materazzi — trận sau đó xác định kết quả trên loạt luân lưu.
Zidane và Materazzi trong hiệp phụ chung kết World Cup 2006 — khoảnh khắc lịch sử
Hiệp phụ cũng có thể là thời điểm bùng nổ cá nhân, tạo nên những khoảnh khắc nổi bật trên sân.
Mbappé ăn mừng bàn thắng trong một trận có hiệp phụ — minh họa cho sức ảnh hưởng cá nhân ở hiệp phụ
Những nhầm lẫn thường gặp
- Hiệp phụ khác với thời gian bù giờ (stoppage time): thời gian bù giờ được cộng vào mỗi hiệp để bù cho gián đoạn, thường chỉ vài phút; hiệp phụ là khung thời gian thi đấu bổ sung riêng sau 90 phút khi cần phân thắng bại.
- “Bàn thắng vàng” không còn tồn tại — mọi hiệp phụ hiện nay sẽ đá đủ 30 phút (trừ trường hợp điều lệ có quy định đặc biệt hiếm gặp).
- Không ít đội thất thế về thể lực vì thiếu chuẩn bị cho hiệp phụ; điều này ảnh hưởng lớn tới chiến thuật và thay người.
Câu hỏi nhanh (FAQ)
- Q1: Hiệp phụ có bao nhiêu phút?
A: 2 hiệp x 15 phút = 30 phút; nếu vẫn hòa sẽ đá luân lưu. - Q2: Có còn luật “bàn thắng vàng”?
A: Không. Luật này đã bị bãi bỏ từ 2004. - Q3: Thay người thêm trong hiệp phụ có được tính không?
A: Có. Mỗi đội được thêm 1 lượt thay người trong hiệp phụ (nâng tổng số lượt lên tối đa theo điều lệ áp dụng).
Kết luận
Hiệp phụ là phần then chốt của các trận đấu knock-out: rõ ràng về luật (Luật 7 cho thời lượng, Luật 10 cho loạt luân lưu), nhưng luôn ẩn chứa yếu tố tâm lý và thể lực quyết định. Hiểu đúng hiệp phụ giúp người xem phân biệt được stoppage time và tránh nhầm lẫn phổ biến. Bạn ấn tượng nhất với khoảnh khắc hiệp phụ nào trong lịch sử bóng đá gần đây?
