Chấm 11m (penalty mark) là điểm quyết định trong nhiều trận đấu, ảnh hưởng trực tiếp tới tỷ số, tâm lý cầu thủ và cục diện giải đấu. Bài viết tổng hợp vị trí, kích thước, quy định FIFA (Laws of the Game 2024/2025) và ví dụ thực tế để bạn nắm nhanh mọi khía cạnh về chấm 11m.
Chấm 11m là từ khóa chính xuất hiện ngay đoạn mở: chấm 11m, penalty, Luật bóng đá FIFA.
Vị trí và kích thước chấm 11m
- Khoảng cách: Chấm 11m nằm cách vạch cầu môn 11 mét (tương đương 12 yards). Khoảng cách được đo từ tâm khung thành tới tâm chấm 11m.
- Kích thước: Chấm 11m là một dấu chấm rộng khoảng 12 cm (5 inch), màu sắc tương phản (thường trắng) và phải được kẻ rõ ràng trên mặt sân.
- Vị trí nằm trong khu vực phạt đền (vòng cấm) và thẳng hàng với tâm cầu môn.
Chấm 11m tuy nhỏ nhưng là tiêu chuẩn hoá toàn cầu, đảm bảo tính công bằng trong mọi trận đấu chuyên nghiệp.
Chấm 11m trên sân bóng theo tiêu chuẩn FIFA
Vai trò quan trọng của chấm 11m
- Thực hiện quả phạt đền trực tiếp: khi một đội phạm lỗi trực tiếp trong vòng cấm, đội còn lại được hưởng penalty, bóng đặt tại chấm 11m, thủ môn đối phương là người duy nhất được đứng trên vạch cầu môn.
- Luân lưu 11m: dùng để phân định thắng thua sau hai đội hòa sau hiệp phụ trong các trận loại trực tiếp.
- Ảnh hưởng chiến thuật: các hàng phòng ngự cố gắng tránh phạm lỗi trong vòng 16,5m để không phải chịu penalty; đội tấn công có phương án ép đối phương gây lỗi.
- Tâm lý trận đấu: áp lực lớn dành cho người sút và thủ môn; các khoảnh khắc penalty thường quyết định danh hiệu, vé đi tiếp hoặc loại trực tiếp.
Tỷ lệ thành công khi thực hiện penalty ở cấp độ chuyên nghiệp thường cao, khiến mỗi lần chạm bóng trên chấm 11m có thể đảo chiều trận đấu.
FIFA có quy định rõ ràng về chấm 11m và vòng cấm
Quy định liên quan đến chấm 11m (Luật FIFA)
Các quy tắc chính được nêu trong Luật 14 (Quả phạt đền) và Luật 1 (Sân thi đấu) của Luật Bóng đá FIFA 2024/2025:
- Vị trí bóng: bóng phải được đặt cố định trên chấm 11m.
- Vị trí cầu thủ thực hiện: cầu thủ thực hiện phải đứng ngay sau bóng, và chỉ sút một lần; không được chạm bóng lần hai trước khi bóng chạm cầu thủ khác.
- Vị trí thủ môn: thủ môn phải đứng trên vạch cầu môn, giữa hai cột dọc, ít nhất một phần băng chân chạm hoặc thẳng hàng với vạch cho tới khi bóng được đá; không được di chuyển khỏi vạch trước lúc sút.
- Vị trí các cầu thủ khác: tất cả cầu thủ khác (ngoại trừ người sút và thủ môn) phải đứng ngoài vòng cấm, ngoài vòng cung phạt và cách chấm ít nhất 9,15 m (10 yards) cho tới khi bóng được đá.
- Thực hiện cú sút: nếu cầu thủ giả vờ dừng khi đã chạy tới bóng (dừng hoàn toàn), đó là vi phạm; giả vờ trong khi chạy (feint) được phép nhưng không được dừng hoàn toàn sau khi đã bắt đầu tiếp xúc với bóng.
- Xử lý vi phạm:
- Nếu người sút vi phạm và bóng không vào lưới: đá lại.
- Nếu thủ môn vi phạm và bóng không vào lưới: đá lại.
- Nếu thủ môn hoặc người sút vi phạm nhưng bóng vào lưới: bàn thắng được công nhận (trừ trường hợp thủ môn di chuyển quá sớm và trọng tài hoặc VAR xác định cần tái thực hiện).
- VAR: công nghệ VAR được sử dụng để kiểm tra các tình huống như di chuyển sớm của thủ môn, vị trí đặt bóng, phạm lỗi trước đó dẫn tới penalty.
Các quy định trên đảm bảo tính chính xác và công bằng trong việc thực hiện penalty tại mọi giải đấu chuyên nghiệp.
Ví dụ thực tế và ảnh hưởng của VAR
- World Cup 2022 (Argentina vs Pháp): penalty và loạt luân lưu quyết định chức vô địch. Lionel Messi và Kylian Mbappé thực hiện các quả 11m quan trọng; thủ môn Emiliano Martínez có những pha cứu phá mang tính quyết định trong loạt sút luân lưu.
- Champions League 2020 (Juventus vs Lyon): một quả penalty phải thực hiện lại vì thủ môn di chuyển sớm; tình huống này nhấn mạnh vai trò của VAR và độ chính xác trong việc quan sát vị trí thủ môn lúc sút.
- Nhiều trận đấu lớn khác: sự xuất sắc của chân sút và thủ môn ở chấm 11m đã thay đổi lịch sử CLB và ĐTQG, từ các cú sút thành công của Cristiano Ronaldo đến những pha dứt điểm hụt đáng tiếc.
FAQ — Giải đáp nhanh các hiểu nhầm phổ biến
- Người sút có được chạy chậm lại hoặc dừng trước khi sút không?
- Được phép thực hiện động tác giả (feint) trong quá trình chạy tới, nhưng không được dừng hoàn toàn ngay trước khi chạm bóng. Dừng hoàn toàn là vi phạm và có thể nhận thẻ vàng, quả đá có thể bị đá lại.
- Thủ môn có được di chuyển ra khỏi vạch cầu môn trước lúc sút không?
- Không được phép di chuyển hoàn toàn khỏi vạch; thủ môn có thể di chuyển ngang hoặc dọc nhưng phải giữ ít nhất một phần băng chân chạm hoặc thẳng hàng với vạch cầu môn cho tới khi quả bóng được đá. Di chuyển sớm có thể dẫn tới đá lại nếu trọng tài hoặc VAR xác định.
- Khoảng cách 11m có thay đổi theo giải đấu không?
- Không. Khoảng cách 11 mét (12 yards) là tiêu chuẩn quốc tế do FIFA quy định và áp dụng trong mọi giải đấu chuyên nghiệp.
Kỹ thuật sút penalty và di chuyển thủ môn được FIFA quy định cụ thể
Kết luận
Chấm 11m là một điểm nhỏ trên sân nhưng có tác động lớn: quyết định bàn thắng, ảnh hưởng chiến thuật, và tạo nên khoảnh khắc lịch sử. Nắm rõ vị trí, kích thước và quy định của FIFA giúp cầu thủ, HLV và trọng tài thực thi đúng luật và giảm tranh cãi. Bạn ủng hộ phương án nào khi đối mặt penalty: ưu tiên kỹ thuật hay đánh lá bài tâm lý? Hãy chia sẻ ý kiến.
