Paris Saint-Germain thắng Lille 4-3 nhờ pha đá phạt trực tiếp của Lionel Messi ở phút 90+5 (tháng 2/2023). Tình huống đó là minh họa điển hình cho sức mạnh của đá phạt trực tiếp — trái ngược với đá phạt gián tiếp, loại chỉ được công nhận bàn thắng khi bóng chạm cầu thủ khác trước khi vào lưới. Bài viết tóm tắt ngắn, rõ ràng các khác biệt pháp lý, dấu hiệu trọng tài, ví dụ lịch sử và các nhầm lẫn phổ biến.
Messi thực hiện cú đá phạt trực tiếp ở phút bù giờ, giúp PSG thắng Lille 4-3.
1. Định nghĩa cơ bản (theo Luật 13 IFAB/FIFA)
- Đá phạt trực tiếp (Direct free kick): có thể ghi bàn trực tiếp từ cú sút.
- Đá phạt gián tiếp (Indirect free kick): bàn thắng chỉ được công nhận nếu bóng chạm thêm một cầu thủ khác (đồng đội hoặc đối phương) trước khi vào lưới.
2. Quy trình và dấu hiệu trọng tài
- Trọng tài thông báo đá phạt gián tiếp bằng cách giơ một tay thẳng lên đầu và giữ cho tới khi cú đá được thực hiện và bóng chạm cầu thủ khác.
- Đá phạt trực tiếp không có tín hiệu tay đặc biệt như trên.
- Khoảng cách hàng rào/đội phòng ngự phải là 9,15 m (10 yards) cho cả hai loại đá phạt cho tới khi bóng được đá.
Trọng tài giơ tay báo đá phạt gián tiếp, dấu hiệu phân biệt với đá phạt trực tiếp.
3. Các lỗi dẫn tới đá phạt trực tiếp
Những lỗi nghiêm trọng, có tiếp xúc hoặc dùng sức quá mức sẽ bị thổi đá phạt trực tiếp, ví dụ:
- Chặn, tranh chấp thô bạo; kéo, đẩy; đánh hoặc cố đánh (kể cả húc đầu).
- Nhảy vào đối phương/đạp đối phương; cố ý dùng tay chơi bóng trong vùng ngoài vòng cấm.
- Lạm dụng sức mạnh, hành vi bạo lực.
4. Các lỗi dẫn tới đá phạt gián tiếp
Lỗi ít nghiêm trọng hơn hoặc mang tính kỹ thuật, ví dụ:
- Chơi bóng nguy hiểm (ví dụ giơ chân quá cao gần đầu đối phương) nhưng không tiếp xúc.
- Cản trở lối di chuyển không tranh bóng.
- Phản đối hoặc hành vi phi thể thao không đủ nặng để nhận thẻ trực tiếp.
5. Thủ môn và quy định thời gian giữ bóng
- Trước đây: thủ môn cầm bóng trên tay quá 6 giây sẽ chịu một quả đá phạt gián tiếp.
- Bản cập nhật IFAB (dự kiến mùa 2025/26 theo nguồn) điều chỉnh thời hạn thành 8 giây và trong một số trường hợp mức xử lý có thể là phạt góc thay vì đá phạt gián tiếp.
Luật thay đổi liên quan thời gian thủ môn giữ bóng: từ 6 giây lên 8 giây (IFAB cập nhật).
6. Ví dụ thực tế trong lịch sử
Đá phạt trực tiếp: Roberto Carlos (Brazil) ghi bàn kinh điển từ cự ly ~35 m vào lưới Pháp (1997) — điển hình của việc ghi bàn trực tiếp từ đá phạt.
Roberto Carlos thực hiện cú sút phạt bằng má ngoài chân trái, bóng đi cong vào lưới Pháp 1997.Đá phạt gián tiếp: Alan Shearer (Newcastle) ghi bàn từ tình huống đá phạt gián tiếp được Nolberto Solano nhả bóng cho ở cự ly gần (tháng 10/2002) — bàn thắng chỉ hợp lệ vì có chạm phối hợp trước.
Alan Shearer đánh đầu ghi bàn sau pha phối hợp từ đá phạt gián tiếp do Solano thực hiện.
7. Nhầm lẫn phổ biến — làm rõ nhanh
- “Mọi quả phạt đều có thể sút thẳng vào gôn?” — SAI: Chỉ đá phạt trực tiếp mới cho phép.
- “Phạm lỗi trong vòng cấm luôn là penalty?” — SAI: Nếu lỗi được xếp vào loại đá phạt gián tiếp (ví dụ thủ môn giữ bóng quá lâu trước khi bị sửa đổi), thì không phải penalty; penalty chỉ áp dụng cho lỗi trực tiếp trong vòng cấm.
- Dấu hiệu phân biệt nhanh: nhìn tay trọng tài — tay giơ lên = đá phạt gián tiếp; tay không giơ = đá phạt trực tiếp (nếu quyết định là phạt).
8. FAQ ngắn
- Khoảng cách hàng rào là bao nhiêu? 9,15 m (10 yards).
- Nếu quả đá phạt gián tiếp bay thẳng vào lưới mà không chạm ai? Bàn thắng không được công nhận, phát lại bằng quả phát bóng lên cho đội phòng ngự.
- Trọng tài báo đá phạt gián tiếp bằng cách nào? Giơ một tay thẳng lên đầu cho tới khi bóng chạm cầu thủ khác.
Kết luận
Sự khác biệt then chốt giữa đá phạt trực tiếp và gián tiếp nằm ở khả năng ghi bàn trực tiếp và loại lỗi dẫn tới mỗi hình thức. Biết phân biệt giúp cầu thủ, HLV và người xem hiểu đúng chiến thuật (sút thẳng hay phối hợp) và phản ứng chính xác với quyết định trọng tài. Bạn ủng hộ đội nào lợi hơn từ đá phạt trực tiếp: đặt cú sút thẳng hay phối hợp đưa vào? Hãy thảo luận.
Nguồn: IFAB/FIFA, Bongda.com.vn.
