FA Cup và VAR – Những tình huống làm nóng dư luận

Giải đấu bóng đá lâu đời nhất thế giới, FA Cup, luôn mang trong mình sức hấp dẫn kỳ lạ. Đó là nơi những câu chuyện cổ tích được viết nên, nơi các đội bóng nhỏ bé có thể quật ngã những gã khổng lồ. Thế nhưng, vài năm trở lại đây, sự xuất hiện của công nghệ Video Hỗ trợ Trọng tài (VAR) đã mang đến những luồng ý kiến trái chiều, đặc biệt là xoay quanh chủ đề FA Cup Và VAR – Những Tình Huống Làm Nóng Dư Luận. Liệu VAR có đang làm mất đi sự lãng mạn vốn có của giải đấu, hay nó chỉ đơn thuần là công cụ cần thiết để đảm bảo sự công bằng? Hãy cùng Doctinbongda.com mổ xẻ vấn đề này.

Sự du nhập của VAR vào bóng đá nói chung và FA Cup nói riêng được kỳ vọng sẽ giảm thiểu những sai sót nghiêm trọng của trọng tài, mang lại sự chính xác hơn cho các quyết định quan trọng. Tuy nhiên, thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Những tranh cãi nảy lửa, những quyết định khiến người hâm mộ phải ôm đầu tiếc nuối hoặc tức giận vẫn liên tục xuất hiện, đặc biệt là tại sân chơi đầy cảm xúc như FA Cup. Phải chăng công nghệ đang can thiệp quá sâu vào bản chất khó lường của môn thể thao vua?

Lịch sử FA Cup và sự “xâm nhập” của VAR

Trước khi đi sâu vào các tranh cãi, hãy cùng nhìn lại bối cảnh. FA Cup, với lịch sử hơn 150 năm, là biểu tượng của bóng đá Anh. Sức hút của nó nằm ở yếu tố bất ngờ, ở những trận cầu “David đấu Goliath” và ở bầu không khí cuồng nhiệt trên khắp các sân cỏ, từ những sân vận động hiện đại của Premier League đến những sân bóng khiêm tốn của các đội hạng dưới.

VAR bắt đầu được thử nghiệm và áp dụng tại FA Cup từ mùa giải 2017-2018, ban đầu chỉ ở các trận đấu diễn ra trên sân của các câu lạc bộ Premier League. Điều này ngay lập tức tạo ra sự bất bình đẳng đầu tiên: tại sao một số trận đấu có VAR, còn những trận khác lại không?

“Sự thiếu nhất quán trong việc áp dụng VAR ngay từ đầu đã gieo mầm cho những tranh cãi sau này. Công bằng phải được áp dụng cho tất cả, hoặc không ai cả, đặc biệt là trong một giải đấu cúp loại trực tiếp,” BLV kỳ cựu Nguyễn Minh Trí từng nhận định.

Sự hiện diện của VAR mang theo lời hứa về sự công bằng tuyệt đối, nhưng nó cũng vô tình làm thay đổi nhịp độ trận đấu và đôi khi, tạo ra những khoảnh khắc chờ đợi căng thẳng, thậm chí là khó chịu cho cả cầu thủ lẫn người hâm mộ.

VAR kiểm tra tình huống nhạy cảm trong trận đấu FA Cup giữa hai đội bóng lớn

Tại sao VAR lại gây tranh cãi dữ dội tại FA Cup?

Nguyên nhân khiến FA Cup và VAR – Những tình huống làm nóng dư luận trở thành chủ đề hot không chỉ nằm ở bản thân công nghệ mà còn ở cách thức và bối cảnh nó được áp dụng trong giải đấu đặc thù này.

Sự thiếu nhất quán trong việc áp dụng VAR

Đây có lẽ là điểm gây bức xúc nhất. Như đã đề cập, không phải tất cả các trận đấu tại FA Cup đều có VAR. Công nghệ này thường chỉ xuất hiện ở các vòng đấu sau hoặc khi trận đấu diễn ra trên sân của một đội bóng thuộc Premier League (do yêu cầu về cơ sở hạ tầng).

Điều này dẫn đến tình huống trớ trêu:

1. Một đội bóng có thể bị từ chối một bàn thắng rõ ràng do lỗi việt vị ở vòng 3 vì trận đấu diễn ra trên sân đối thủ hạng dưới không có VAR.
2. Nhưng ở vòng 4, cũng đội bóng đó lại được hưởng lợi từ VAR khi đối đầu một đội Premier League trên sân khách.

Sự thiếu công bằng này đi ngược lại tinh thần cốt lõi của FA Cup, nơi mọi đội bóng, dù lớn hay nhỏ, đều có cơ hội như nhau trên lý thuyết. Liệu có công bằng khi số phận một đội bóng tại giải đấu cúp danh giá lại phụ thuộc vào việc họ đá sân nhà hay sân khách, và sân đó có đủ tiêu chuẩn lắp VAR hay không?

Những quyết định “bẻ còi” làm thay đổi cục diện trận đấu

VAR được thiết kế để sửa chữa “các lỗi rõ ràng và hiển nhiên” hoặc “các sự cố nghiêm trọng bị bỏ lỡ”. Tuy nhiên, ranh giới giữa “rõ ràng và hiển nhiên” và “có thể tranh cãi” đôi khi rất mong manh, đặc biệt với các tình huống như:

• Penalty: Xác định lỗi dùng tay chơi bóng trong vòng cấm hay một pha phạm lỗi có đủ yếu tố thổi phạt đền hay không thường mang tính chủ quan. VAR có thể cung cấp góc quay chậm, nhưng việc diễn giải luật vẫn thuộc về trọng tài.
• Thẻ đỏ: Một pha vào bóng nguy hiểm có đáng nhận thẻ đỏ trực tiếp? VAR có thể giúp trọng tài xem lại, nhưng cường độ và ý đồ của pha bóng vẫn cần sự đánh giá của con người.
• Việt vị: Tưởng chừng là khách quan nhất với các vạch kẻ điện tử, nhưng các tình huống việt vị “đến từng milimet” vẫn gây tranh cãi. Liệu một cái móng chân hay một bờ vai nhô lên có thực sự tạo ra lợi thế? Đôi khi, sự chính xác tuyệt đối của công nghệ lại tạo ra cảm giác máy móc và thiếu đi “tinh thần của luật”.

Những quyết định nhạy cảm này, được đưa ra sau vài phút xem lại VAR, có thể thay đổi hoàn toàn cục diện trận đấu, khiến một đội đang hưng phấn bỗng chùn xuống, hoặc ngược lại. Sự can thiệp này đôi khi bị cho là quá đà, làm mất đi tính liên tục và cảm xúc tự nhiên của trận đấu.

Yếu tố con người và áp lực phòng VAR

Dù là công nghệ hỗ trợ, VAR vẫn được vận hành bởi con người. Các trọng tài trong phòng VAR cũng chịu áp lực khổng lồ, phải đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác dưới sự soi xét của hàng triệu người. Sai sót vẫn có thể xảy ra, hoặc do góc quay không đủ rõ ràng, hoặc do cách diễn giải luật khác nhau.

Thời gian chờ đợi quyết định từ VAR cũng là một vấn đề. Nó làm nguội đi sự hưng phấn của cầu thủ và khán giả, phá vỡ nhịp điệu trận đấu. Đôi khi, việc ăn mừng một bàn thắng rồi lại bị từ chối sau vài phút khiến cảm xúc trở nên hụt hẫng và khó chịu.

Trọng tài chính đang trao đổi qua tai nghe với tổ VAR trong một trận cầu FA Cup căng thẳng

Phân tích các tình huống “FA Cup và VAR – Những tình huống làm nóng dư luận” điển hình

Lịch sử ngắn ngủi của VAR tại FA Cup đã chứng kiến không ít khoảnh khắc gây tranh cãi nảy lửa. Hãy cùng điểm lại một vài ví dụ tiêu biểu:

1. Bán kết FA Cup 2023-2024: Coventry City vs Manchester United: Đây có lẽ là một trong những tình huống VAR gây tranh cãi nhất lịch sử FA Cup. Coventry, bị dẫn 3-0, đã gỡ hòa 3-3 ngoạn mục và tưởng chừng đã có bàn thắng vàng ở phút bù giờ hiệp phụ thứ hai do công của Victor Torp. Cả sân Wembley nổ tung, nhưng VAR vào cuộc. Sau vài phút căng thẳng, bàn thắng bị từ chối vì lỗi việt vị của Haji Wright (người kiến tạo) chỉ… vài milimet. Quyết định này, dù đúng luật về mặt kỹ thuật, đã tước đi một trong những màn lội ngược dòng vĩ đại nhất lịch sử giải đấu và khiến người hâm mộ trung lập không khỏi tiếc nuối. Nó đặt ra câu hỏi lớn về việc liệu sự chính xác tuyệt đối có nên được ưu tiên hơn tinh thần và cảm xúc của bóng đá?

2. Chung kết FA Cup 2020: Arsenal vs Chelsea: Tình huống Mateo Kovacic của Chelsea nhận thẻ vàng thứ hai gây nhiều tranh cãi. Pha vào bóng của anh với Granit Xhaka được cho là không quá nghiêm trọng, nhưng trọng tài Anthony Taylor đã rút thẻ vàng thứ hai, đồng nghĩa với thẻ đỏ. VAR đã xem xét tình huống này nhưng không can thiệp để thay đổi quyết định của trọng tài chính, vì theo quy định, VAR thường không can thiệp vào các quyết định thẻ vàng (trừ khi đó là lỗi nhận dạng sai người hoặc có thể nâng cấp thành thẻ đỏ trực tiếp). Nhiều ý kiến cho rằng chiếc thẻ đỏ này quá nặng tay và ảnh hưởng lớn đến kết quả trận chung kết (Arsenal thắng 2-1).

3. Tranh cãi về việc không áp dụng VAR: Ngược lại, cũng có những tình huống mà người hâm mộ đặt câu hỏi tại sao VAR không được sử dụng ở một số trận đấu vòng ngoài, dẫn đến những quyết định sai lầm không được sửa chữa, gây bất lợi cho các đội bóng yếu thế hơn. Điều này càng làm tăng thêm sự bất bình về tính không nhất quán đã đề cập.

Những ví dụ này cho thấy FA Cup và VAR – Những tình huống làm nóng dư luận không chỉ đơn thuần là về đúng/sai theo luật, mà còn là về cảm xúc, về sự công bằng tương đối và về việc liệu công nghệ có đang làm mất đi phần nào linh hồn của giải đấu cúp lâu đời này hay không. Tham khảo thêm các phân tích về luật bóng đá để hiểu rõ hơn các quy định liên quan.

Ảnh hưởng của VAR đến bản sắc và sự hấp dẫn của FA Cup

“Phép màu của FA Cup” (The magic of the cup) là cụm từ thường được dùng để miêu tả khả năng tạo ra bất ngờ, những chiến thắng khó tin của các đội bóng nhỏ trước những ông lớn. Liệu VAR có đang làm phai nhạt đi phép màu đó?

• Giảm yếu tố bất ngờ? VAR có xu hướng “bảo vệ” các đội bóng lớn hơn phần nào, bởi các quyết định gây tranh cãi có lợi cho đội yếu thế (ví dụ: bàn thắng việt vị sít sao, penalty tưởng tượng) dễ bị lật lại hơn. Điều này có thể làm giảm cơ hội tạo địa chấn của các “chàng David”.
• Tăng tính công bằng hay giết chết cảm xúc? Không thể phủ nhận VAR giúp các quyết định quan trọng trở nên chính xác hơn. Nhưng cái giá phải trả là những khoảnh khắc ăn mừng bị trì hoãn, sự hồi hộp chờ đợi phán quyết, và đôi khi là cảm giác “bóng đá bị robot hóa”. Liệu sự công bằng tuyệt đối có đáng để đánh đổi những cảm xúc bùng nổ, dù đôi khi có phần sai lầm, vốn là một phần gia vị của bóng đá?
• Tác động đến các đội bóng nhỏ: Việc không được hưởng lợi từ VAR ở các vòng đầu (do thi đấu trên sân nhà không đủ chuẩn) có thể khiến các đội bóng hạng dưới cảm thấy bất công khi họ không có “lưới an toàn” công nghệ như các đội Premier League.

Rõ ràng, VAR mang đến một nghịch lý cho FA Cup: nó cố gắng mang lại sự công bằng nhưng lại vô tình tạo ra sự bất bình đẳng trong cách áp dụng và có nguy cơ làm xói mòn những yếu tố cảm xúc đã làm nên tên tuổi của giải đấu.

Tương lai nào cho VAR tại FA Cup?

Cuộc tranh luận về FA Cup và VAR – Những tình huống làm nóng dư luận chắc chắn sẽ còn tiếp diễn. Vậy hướng đi nào cho tương lai?

1. Áp dụng VAR đồng bộ: Giải pháp lý tưởng nhất là áp dụng VAR cho tất cả các trận đấu tại FA Cup, bất kể địa điểm hay vòng đấu. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự đầu tư lớn về cơ sở hạ tầng cho các câu lạc bộ ở hạng dưới, một thách thức không nhỏ về mặt tài chính.
2. Cải tiến quy trình VAR: Rút ngắn thời gian xem xét, cải thiện giao tiếp giữa trọng tài chính và tổ VAR, làm rõ hơn các tiêu chí can thiệp (đặc biệt là lỗi “rõ ràng và hiển nhiên”). Công nghệ việt vị bán tự động (SAOT) có thể giúp giảm thời gian và tranh cãi ở các tình huống việt vị.
3. Thay đổi luật (nếu cần): IFAB (Hội đồng Luật bóng đá Quốc tế) cần liên tục xem xét và điều chỉnh luật, đặc biệt là luật việt vị và lỗi dùng tay chơi bóng, để phù hợp hơn với thực tế và giảm bớt các tình huống gây tranh cãi do VAR phát hiện.
4. Chấp nhận sự không hoàn hảo: Có lẽ, người hâm mộ và cả những người làm bóng đá cần chấp nhận rằng VAR, dù hiện đại, cũng không thể hoàn hảo 100%. Yếu tố con người vẫn đóng vai trò quan trọng và sai sót là khó tránh khỏi.

Như HLV lão làng Trần Văn Phúc từng chia sẻ: “Công nghệ là công cụ tốt, nhưng đừng để nó điều khiển trận đấu. Cảm xúc và yếu tố bất ngờ là một phần không thể thiếu của bóng đá, đặc biệt là ở một giải đấu như FA Cup. Chúng ta cần tìm ra sự cân bằng.”

Kết bài

FA Cup và VAR – Những tình huống làm nóng dư luận là một chương mới đầy phức tạp trong lịch sử lâu đời của giải đấu cúp danh giá này. Không thể phủ nhận VAR đã mang lại sự chính xác hơn cho nhiều quyết định, nhưng cái giá phải trả là sự thiếu nhất quán trong áp dụng, những tranh cãi không dứt về cách diễn giải luật, và nguy cơ làm phai nhạt đi “phép màu” và cảm xúc vốn có của FA Cup.

Cuộc tranh luận về vai trò của VAR sẽ còn tiếp tục. Việc tìm ra điểm cân bằng giữa công nghệ, sự công bằng và việc giữ gìn bản sắc, cảm xúc của bóng đá là thách thức lớn cho những nhà tổ chức và điều hành bóng đá. FA Cup cần VAR để công bằng hơn, nhưng cũng cần giữ được linh hồn đã làm nên sự vĩ đại của nó.

Còn bạn, bạn nghĩ sao về FA Cup và VAR – Những tình huống làm nóng dư luận? Liệu VAR có lợi nhiều hơn hại cho giải đấu này? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!