Luật thi đấu bóng đá toàn cầu—gọi chính thức là “Laws of the Game”—gồm 17 điều luật cơ bản do IFAB (Hội đồng Hiệp hội Bóng đá Quốc tế) ban hành. Ai ra luật? IFAB nắm quyền lập pháp; FIFA là thành viên quan trọng nhưng không thể đơn phương thay đổi luật. Hiểu rõ hệ thống luật và vai trò IFAB/FIFA giúp người hâm mộ nắm bắt trận đấu chính xác hơn.
Ai ban hành Luật bóng đá? IFAB hay FIFA?
- IFAB thành lập từ năm 1886, là cơ quan duy nhất có thẩm quyền ban hành và sửa đổi “Laws of the Game”.
- FIFA là 1/4 thành viên có tiếng nói trong IFAB (4 phiếu), bốn liên đoàn Anh, Scotland, Wales, Bắc Ireland giữ 4 phiếu còn lại. Mọi thay đổi luật cần ít nhất 6/8 phiếu (75%) để thông qua.
- IFAB họp thường niên (Annual General Meeting) thường vào tháng 3; thay đổi được công bố và có hiệu lực từ 1/7 cùng năm.
Văn bản Luật thi đấu bóng đá do IFAB ban hành, là nguồn luật toàn cầu cho mọi giải đấu chuyên nghiệp
17 điều luật cơ bản — tóm tắt nhanh
Toàn bộ “Laws of the Game” gồm 17 điều, mỗi điều điều chỉnh một mảng cụ thể của trận đấu. Dưới đây là bản tóm tắt ngắn, dễ theo dõi:
- Luật 1 — Sân thi đấu: kích thước, vạch kẻ, khu vực 16m50, vòng cấm, v.v.
- Luật 2 — Quả bóng: kích thước, trọng lượng, tiêu chuẩn thi đấu.
- Luật 3 — Số lượng cầu thủ: tối đa 11 cầu thủ/trận; quy định thay người.
- Luật 4 — Trang bị của cầu thủ: áo quần, giày, đồ bảo hộ.
- Luật 5 — Trọng tài chính: quyền hạn và trách nhiệm trên sân.
- Luật 6 — Các trợ lý trọng tài: trọng tài biên, trọng tài thứ tư, VAR.
- Luật 7 — Thời gian trận đấu: 2 hiệp, mỗi hiệp 45 phút; thời gian bù giờ do trọng tài quyết định.
- Luật 8 — Bắt đầu và bắt đầu lại trận đấu: cách giao bóng, drop-ball, v.v.
- Luật 9 — Bóng trong cuộc và ngoài cuộc: khi nào bóng còn/không còn trong sân.
- Luật 10 — Xác định kết quả trận đấu: bàn thắng hợp lệ, luân lưu, hiệp phụ.
- Luật 11 — Viết vị (Offside): quy tắc vị trí và điều kiện việt vị.
- Luật 12 — Lỗi và hành vi sai trái: phạm lỗi, thẻ vàng/đỏ, xử lý kỷ luật.
- Luật 13 — Đá phạt: trực tiếp, gián tiếp, vị trí thi hành.
- Luật 14 — Đá phạt đền: cách xác định và thực hiện penalty.
- Luật 15 — Ném biên: kỹ thuật và điều kiện hợp lệ.
- Luật 16 — Phạt góc: cách thực hiện quả phát bóng lên và vị trí.
- Luật 17 — Phạt góc: (ghi chú: một số danh mục tổng hợp khác nhau, nhưng tổng quát vẫn là 17 điều luật cốt lõi).
Tổng quan 17 điều luật cơ bản của luật bóng đá — từ sân bãi đến phạt góc và việt vị
Tình huống áp dụng thực tế: từ World Cup tới sửa đổi luật
- Vấn đề “thủ môn bắt bóng từ đường chuyền về” (back-pass) là ví dụ điển hình về quy định thay đổi để cải thiện tính tấn công và tốc độ trận đấu. Sau World Cup 1990 bị chỉ trích vì lối đá tiêu cực, IFAB sửa Luật 12 (1992) cấm thủ môn dùng tay bắt bóng từ đường chuyền về có chủ đích.
- Hệ quả: phát sinh phong cách “thủ môn quét” (sweeper-keeper). Manuel Neuer là ví dụ điển hình cho thủ môn hiện đại phải chơi chân tốt, tham gia tổ chức phòng ngự và xử lý cao hơn khu vực 16m50.
Quy định cấm thủ môn bắt bóng từ đường chuyền về đã thúc đẩy phong cách 'thủ môn quét' hiện đại
Câu hỏi thường gặp (FAQ nhanh)
- FIFA và IFAB ai quyền hơn? IFAB có thẩm quyền ban hành luật; FIFA là thành viên quan trọng nhưng không thể đơn phương thay đổi.
- Luật bóng đá có thay đổi hàng năm không? Có — IFAB thảo luận hàng năm; các thay đổi được biểu quyết và áp dụng từ 1/7.
- Việt Nam có “luật riêng” không? Không. Các giải chính thức ở Việt Nam áp dụng toàn bộ Laws of the Game do IFAB ban hành. Các hình thức phong trào (5 người, 7 người) có thể điều chỉnh luật cho phù hợp.
Kết luận
Luật bóng đá toàn cầu gồm 17 điều luật do IFAB duy trì, FIFA tham gia nhưng không thống trị. Các điều luật liên tục được rà soát để cân bằng giữa công bằng, tính giải trí và an toàn. Nắm rõ các luật cốt lõi — ví dụ việt vị, lỗi và xử lý của trọng tài, quy định về thủ môn — giúp người xem hiểu nhanh diễn biến trận đấu và lý giải các quyết định trọng tài. Bạn quan tâm điều luật nào nhất khi xem trận tới: việt vị, penalty hay VAR? Hãy thảo luận.
