Hình ảnh Eriksen đột quỵ trong trận đấu giữa Đan Mạch và Phần Lan tại VCK Euro 2020 khiến BTC, khán giả và các cầu thủ trên sân trải qua những giây phút kinh hoàng, sợ hãi. Đó cũng là lý do mà sàng lọc bệnh tật và công tác y tế đội tuyển cần được chú trọng.
Đột quỵ xảy ra mới đây, ngay trong trận đấu giữa Đan Mạch và Phần Lan tại vòng chung kết Euro 2020 vào đêm 12/6. Ban tổ chức, khán giả và các cầu thủ trên sân arken đã phải trải qua những phút giây kinh hoàng, sợ tãi và rơi nước mắt khi chứng kiến tiền vệ nhạc trưởng tài hoa C.E. ngã gục xuống sân ở phút thứ 43 của trận đấu.
Trong quá khứ đã có không ít cầu thủ, vận động viên bị đột quỵ trên sân cỏ hoặc trên sàn thi đấu như trường hợp cầu thủ C.T. người Bờ Biển Ngà, ngôi sao một thời của Ngoại hạng Anh thi đấu choNewcastle đã có 52 lần khoác áo đội tuyển quốc gia và từng góp mặt trong hai kỳ World Cup 2010 và 2014. Tháng 6/2017, C.T. bất ngờ gục ngã ngay trên sân tập của CLB Beijing Enterprises và không qua khỏi trên đường đến bệnh viện. A.P, một tài năng trẻ của Sevilla được xếp đá chính trong trận ra quân La Liga gặp Getafe ngày 25/8/2007. Đến phút 35 của trận đấu, tiền vệ gốc Tây Ban Nha ngã bất tỉnh ngay trong vòng cấm đội nhà, do nhồi máu cơ tim.
Ở Việt Nam, những tai nạn đột tử trong thể thao cũng không phải là hiếm. Tháng 5/2015, T.N.T. thủ môn của Câu lạc bộ bóng đá Quân khu 4 đã bất ngờ ngã gục khi đang tập luyện ngay trên sân bóng và nỗ lực cứu chữa sau đó đều vô vọng. Trợ lý trọng tài D.N.T. đột quỵ khi đang kiểm tra thể lực theo nội dung dành cho trọng tài của FIFA mặc dù anh có giấychứng nhận đủ sức khỏe.
VĐV xe đạp Đ.X.T. đột tử ngay trên đường đua ở giải xe đạp tiền SEA Games năm 2003 được tổ chức tại Hòa Bình. Gần đây, vào tháng 1/2019 chàng trai V. V. T. đã ra đi khi chưa kịp hoàn thành đường chạy tại một giải đấu Marathon mà anh vẫn tham gia hàng năm.
Đột quỵ xảy ra trong tập luyện và thi đấu thể thao thường liên quan đến vấn đề tim mạch. Có 3 nguyên nhân cơ bản thường gây đột quỵ, đó là:
Bệnh cơ tim: Bệnh phì đại cơ tim, chủ yếu là bệnh phì ddại thất trái gây ra những rối loạn dẫn truyền trong tim.Thông thường khi hoạt động gắng sức, tim hoạt động mạnh gây ra hiện tượng rối loạn nhịp lên rung thất và gây ngừng tim. Theo nhiều nghiên cứu, người trẻ, VĐV đột tử liên quan đến bệnh phì đại cơ tim, các triệu chứng không được phát hiện ra từ trước.
Rối loạn dẫn truyền trong tim: Đó là những dấu tắc nghẽn dẫn truyền (block nhĩ thất), hội chứng tiền kích thích (PR ngắn, QTC ngắn). Những VĐV có dấu hiệu này có thể xuất hiện những cơn nhịp nhanh. Đột nhiên nhịp tim đập nhanh tới 150-200 nhịp/phút mà không để ý vì cơn xảy ra rất nhanh và thoáng qua. Những người trên nền bệnh đó, nguy cơ chuyển từ nhanh thất sang rung thất và ngừng tim khi hoạt động gắng sức là rất dễ xảy ra.
Bệnh mạch vành (mạch cung cấp máu cho tim): đối với người trẻ khi hoạt động gắng sức hay cả với người cao tuổi tiền sử đã hẹp mạch vành do mảng xơ vữa hoặc do dị dạng từ trước mà không phát hiện ra, khi tim hoạt động mạnh, nhu cầu cấp máu cơ tim lớn trong khi động mạch vành tim không đủ “thông” để đưa kịp đủ máu đến cơ tim gây nhồi máu cơ tim cấp, gây ra ngừng tim đột ngột.
Đột quỵ xảy ra trong tập luyện và thi đấu thể thao thường do bệnh lý tiềm ẩn, thường bệnh lý liên quan tim mạch, đó là bệnh không bộc lộ bằng các triệu chứng bệnh nên VĐV và bác sỹ đội tuyển không để ý. Nếu không tầm soát thường qui, định kỳ bằng các phương pháp như khám sức khỏe thường qui, không kiểm tra tim mạch bằng các kỹ thuật chuyên sâu y học thể thao như kiểm tra tim phổi ở điều kiện vận động thì khó có thể phát hiện được bệnh tim tiềm ẩn.
Để giảm thiểu tối đa tai biến đột quỵ trong thi đấu, tập luyện thể thao thì từ VĐV, HLV và nhà quản lý VĐV cần nhận thức và tuân thủ quy định kiểm tra sức khỏe, đặc biệt sử dụng các phương pháp tầm soát bệnh lý mắc phải, đặc biệt bệnh lý tim mạch tiềm ẩn ở VĐV.
Bên cạnh chủ động sàng lọc bệnh lý tim mạch có thể mắc phải của VĐV thường xuyên, định kỳ và trước các giải thi đấu, công tác y tế đội tuyển cũng đóng vai trò hết sức quan trọng. Nhờ có đội ngũ y tế “thiện xạ” cùng với trang thiết bị y tế hiện đại, đồng bộ và phương án kế hoạch cứu kịp thời mà tiền vệ C.E. đã được cứu thoát khỏi “lưỡi tử thần”. Qua chứng kiến tai nạn của tiền vệ C.E., đã cảnh báo các nhà quản lý thể thao, ban tổ chức các giải thi đấu thể dục thể thao, các huấn luyện viên, đặc biệt là đội ngũ y tế thể thao phục vụ đội tuyển phải hết sức chú trọng công tác chuẩn bị kế hoạch, phương án, trang thiết bị y tế, thuốc men, công tác tập huấn, diễn tập sẵn sàng cho mọi tình huống cấp cứu khẩn cấp trên sân để bảo toàn tính mạng cho vận động viên và là yếu tố giúp thành công của mỗi giải giải đấu.
