Vạch vôi là các đường kẻ trắng trên sân, quyết định vị trí giao bóng, phạt đền, việt vị và nhiều tình huống gây tranh cãi—từ penalty bị hủy đến bàn thắng được công nhận nhờ Goal-line hay VAR. Bài viết tóm tắt nhanh quy chuẩn, vai trò trong trận đấu và ví dụ thực tế (World Cup 2019, 2022) để hiểu rõ vì sao vạch vôi quyết định kết quả.
Mô tả vạch vôi / khu vực trên sân
- Vạch vôi là các đường kẻ bằng sơn hoặc vật liệu tương phản, kích thước tối đa 12 cm.
- Hình dạng: chữ nhật (khung sân), vòng tròn (vòng giữa), cung tròn (vùng ở gần khu vực 16m50).
- Các vạch chính:
- Vạch biên (ranh giới sân).
- Vòng tròn giữa sân: bán kính 9,15 m — phục vụ giao bóng.
- Khu vực 16,50 m (khu 16m50): xác định vị trí thủ môn dùng tay.
- Điểm đá penalty: cách khung thành 11 m.
- Khu cấm địa nhỏ (5,50 m): giới hạn khi thủ môn phát bóng.
Theo FIFA (Laws of the Game 2025/2026), kích thước sân chuẩn quốc tế: 105 m x 68 m; mọi vạch phải rõ ràng, không gây nguy hiểm, màu trắng hoặc vật liệu tương phản.
Tình huống dẫn đến bàn thắng ấn định tỷ số của Nhật Bản trước Tây Ban Nha tại World Cup 2022, chú ý vạch vôi và vị trí bóng.
Vai trò của vạch vôi trong trận đấu
- Phạt đền: Điểm penalty và khu vực 16m50 xác định ai được thực hiện và ai được phép dùng tay.
- Giao bóng: Vòng tròn giữa sân bắt buộc đội đối phương đứng ngoài bán kính 9,15 m khi giao.
- Xác định vị trí cầu thủ: Vạch biên, vạch khu cấm giúp trọng tài/VAR phán quyết việt vị, chạm tay hay phạm lỗi.
- Hỗ trợ công nghệ: Goal-line và VAR đối chiếu vạch/khu vực để xác nhận bàn thắng hay vi phạm kỹ thuật.
Quy định liên quan (trích luật FIFA)
- Vạch không được rộng quá 12 cm.
- Thủ môn khi thực hiện penalty phải đứng trên vạch ngang khung thành, không được vượt qua vạch trước khi bóng được sút (Law 14).
- Cầu thủ đội đối phương phải ở ngoài vòng tròn giữa sân (bán kính 9,15 m) khi giao bóng (Law 8).
- Vi phạm các quy định có thể dẫn đến hủy bàn thắng, đá lại penalty hoặc đặt lại tình huống.
FIFA quy định rõ ràng các loại vạch vôi và khu vực trên sân thi đấu.
Công nghệ, VAR, SAOT và vai trò của vạch vôi
- VAR dùng đường vạch vôi (đường biên, khu 16m50) để dựng đường thẳng, xác định việt vị ảo hoặc lỗi trong khu vực penalty.
- Goal-line technology kiểm tra bóng đã qua vạch vôi khung thành hay chưa, đưa ra tín hiệu “bàn thắng” tức thì cho trọng tài.
- SAOT (semi-automated offside technology) tự động xác định vị trí cầu thủ so với vạch việt vị và các điểm mốc trên sân, giảm sai số thủ công.
Ví dụ thực tế
- Women’s World Cup 2019 (Mỹ vs Hà Lan): Pha sút penalty của Megan Rapinoe có tranh cãi khi thủ môn Hà Lan bị cho là đã bước qua vạch, VAR xác nhận vi phạm Luật 14 nhưng bàn thắng vẫn được công nhận do không ảnh hưởng trực tiếp — gây tranh luận và dẫn đến siết chặt kiểm soát vị trí thủ môn trong mùa giải sau.
- World Cup 2022 (Nhật Bản vs Tây Ban Nha): Phút 51, tỷ số 1-1, Kaoru Mitoma kiến tạo cho Tanaka Ao ghi bàn. Góc quay tưởng bóng đã hết đường biên ngang, nhưng Goal-line xác nhận bóng vẫn trong cuộc trước khi bàn thắng được công nhận — ví dụ tiêu biểu về vai trò vạch vôi và công nghệ cầu vạch.
- World Cup 2022 (Argentina vs Saudi Arabia): SAOT phát hiện việt vị liên tiếp, trong đó có trường hợp Lautaro Martinez bị từ chối bàn thắng do đứng nhỉnh hơn hậu vệ cuối cùng vài centimet — minh họa công nghệ xác định việt vị chính xác.
Lautaro Martinez bị xác định việt vị bởi công nghệ SAOT trong một tình huống gây tranh cãi.
Những hiểu nhầm thường gặp
- Có thể đứng trong vòng tròn khi giao bóng? Không — phải đứng ngoài bán kính 9,15 m.
- Thủ môn rời vạch khung thành khi đá penalty có bị thổi phạt? Có — nếu rời trước khi bóng được sút và ảnh hưởng đến kết quả, VAR có thể yêu cầu đá lại.
- VAR có thể dùng vạch vôi để xác định việt vị không? Có — VAR dựng đường kẻ so sánh vị trí cầu thủ so với vạch việt vị để kết luận chính xác.
Kết luận
Vạch vôi không chỉ là đường kẻ trên sân mà là chuẩn mực pháp lý quyết định phạt đền, giao bóng, việt vị và cơ chế can thiệp công nghệ như VAR, Goal-line và SAOT. Những tình huống nổi bật ở World Cup 2019 và 2022 cho thấy: sự chính xác của vạch vôi và công nghệ đi kèm có thể thay đổi kết quả trận đấu. Bạn nghĩ công nghệ hiện tại đã đủ công bằng hay vẫn cần điều chỉnh thêm?
Tài liệu tham khảo:
- FIFA — Laws of the Game 2025/2026
- Trận đấu Women’s World Cup 2019 (Mỹ vs Hà Lan)
- Trận đấu World Cup 2022 (Nhật Bản vs Tây Ban Nha; Argentina vs Saudi Arabia)
